Afscheid en rouw: wat brengt ’t je?

Verliezen. We maken ze allemaal mee. Ieder op z’n eigen manier. Soms zijn het verliezen die ons overkomen. Situaties waar we simpelweg mee geconfronteerd worden en waar we mee te dealen hebben. En op andere momenten kies je zélf voor dat verlies. Neem je bewust afscheid van iemand (of een situatie), omdat je een andere weg in moet slaan. Je beperkt voelt in je groei als je die keus níet maakt. Of een verlies nu eigen keus is of niet, impact heeft het. Altijd. Uit eigen ervaring weet ik dat verliezen, en de daaropvolgende periode van rouw, mega intens kunnen zijn. Allesoverheersend en pijnlijk. Tegelijkertijd zijn de periodes waarin ik een dierbaar iemand heb verloren achteraf ook altijd transformerend geweest. Heeft het me inzichten in mezelf gegeven en aangezet tot het maken van keuzes, die me deden groeien. Om uiteindelijk steeds dichterbij mezelf te komen en een leven te kiezen dat mij vervult.

Rouwen in fases

Ik weet nog goed dat ik voor het eerst hoorde over de fases die rouwen kent. Overweldiging, bevriezing, woede, verdriet, acceptatie. Iets in die trant. Ik was 20 en had net mijn moeder verloren na een heftig, kort ziekbed. Ik kon mijn hoofd er niet om heen vouwen. Het was zó snel gegaan. Dus die bevriezing herkende ik wel. Al die andere emoties trouwens ook 😉. Het verwarde me, weet ik nog, dat dat rouwproces in bepaalde fases zou ‘moeten’ verlopen. Soms voelde ik me namelijk overweldigd, maar op een ander moment gooide ik mijn stereotorentje naar beneden uit pure frustratie en woede. Om op een ander moment weer in tranen uit te barsten of onbewogen in de collegebanken te zitten. Voor mij liep alles door elkaar. Niks geen keurige fases in het rouwproces. Chaos was ‘t! ‘Was ik wel normaal?’

Ik zou de Wendy van toen nu willen zeggen dat er niet zoiets als ‘normaal’ bestaat. Al helemaal niet als het gaat om rouwen. Die fases waar zogeheten rouw experts het over hebben zijn er zeker, maar ik denk dat er niet één persoon is die die fases op exact dezelfde manier door loopt. Dat is zó persoonlijk. En zó afhankelijk van de situatie waar je in zit en hoe je geprogrammeerd bent om met pijn en verdriet om te gaan. In mijn beleving valt het daarom niet te vatten in fases die je lineair door loopt. Dat loopt kriskras door elkaar. Soms logisch en dan weer niet te bevatten. En dat is prima. Als er iets ‘normaal’ zou moeten zijn, is het dat. Dat er geen standaard is.

Wat het me bracht

Uiteindelijk werd het rustiger. Kreeg het een plek en leerde ik leven zonder mijn moeder. De tijd leerde me dat. Dat wil niet zeggen dat ik haar niet nog steeds mis. Ook al is het nu 17 jaar geleden dat ze overleed. Er zijn nog altijd momenten waarop ik intens graag met haar zou willen praten. Zeker nu ik zelf ouder ben. Ik zou haar willen leren kennen van vrouw tot vrouw. Voorbij het kind perspectief. Wat dreef haar, wie was ze ten diepste? Zulke gesprekken heb ik nooit met haar kunnen voeren. Ondanks dat dat nog steeds verdrietig voelt, is dat ok. Het is wat het is. Ik heb het lang geleden geaccepteerd en daar is een bepaalde rust voor in de plaats gekomen. Ook omdat ik oprecht geloof dat dit soort dingen je maken tot wie je bent. Het laat je zien hoe ongelofelijk kostbaar het leven is! Hoe belangrijk het is dat je lééft in plaats van dat je jezelf láát leven. Daar is het te kort voor. En te mooi. Ik wil nooit spijt hebben van de dingen die ik niet heb gedaan. Nooit. Maximaal leven en maximaal genieten, dat wil ik 😊. Horen pijn en verdriet daar bij? Zeker. Dat is part of the deal. Dat we allemaal onze eigen portie ellende krijgen. Maar kun je daaruit weer een ‘nieuw’ leven creëren waarin je je gelukkig voelt en er zin in hebt? Hell YES! Ik geloof zelfs dat dat de bedoeling is. Totaal. Dat jij voor jezelf het allermooiste, meest rijke leven creëert wat je je maar kunt bedenken. En dat kan niet volledig ontstaan als je niet ook de schaduwzijde van het leven hebt gevoeld. Die schaduw maakt immers dat je het licht écht ziet en dat je daar ook bewuster voor kunt gaan kiezen. Het leven is toch gewoon veel te bijzonder om er niet alles uit te willen halen?!

Nog altijd is mijn moeder heel aanwezig in mijn leven. Niet fysiek. Die gesprekken kan ik inderdaad niet met haar voeren. Maar ze ís er. Elke dag is ze in mijn gedachten. Loop ik langs haar foto. Ze leeft in mij voort. Ik ben het product van de keuzes die zij maakte. Daar leef ik op verder. In mijn eigenheid, in hoe ik wil leven en de keuzes die ikzelf maak. Het geeft me een krachtig gevoel. Dat dat er altijd is. Dat dat mijn basis is en overeind blijft voorbij verdriet en pijn.

Ik weet niet waar jij staat in je leven. Als het gaat om verliezen en rouw. Aangezien je tot dit punt bent gekomen in dit artikel, ga ik er vanuit dat je het kent. Dat je iemand bent verloren. Dat je weet hoe dat gemis je beet kan hebben. Je soms kan verslinden en totaal kan overvallen. Maar waar je ook staat, weet dat je niet alleen bent. Verre van. Of je het nu aan de buitenkant kunt zien of niet; iedereen maakt z’n eigen verliezen mee. Volg daarin je eigen pad en sta jezelf toe om te rouwen. Op jouw manier. In logische fases of vooral niet. Niemand kan dat voor je bepalen of doen. Dat is aan jou. En weet dat er een dag komt dat het milder wordt. Dat de eerste rauwheid zachter is. Dat je met een glimlach terug kunt denken aan mooie, dierbare momenten. Voorbij die pure pijn. Uiteindelijk is het onderdeel van wie jij bent en hoe jouw leven vorm krijgt. Als je er aan toe bent, kies jij. Voor maximaal, voluit leven of een leven met de rem er op. Wat kies jij?