Grenzeloos leven. Het klinkt misschien als iets waarbij je elke avond over de scheef gaat. Te diep in het glaasje kijkt of tot 3 uur in de ochtend staat te dansen op een feestje. Wat op zich best af en toe lekker is natuurlijk ;-). Het is echter niet wat ik bedoel met grenzeloos leven. Voor mij heeft het een andere betekenis. Eentje die dichterbij me staat en jarenlang mijn onbewuste programmering was. Het simpelweg niet kénnen van je eigen grenzen. Daarin letterlijk ‘grenzeloos leven’, omdat je gewoon geen idee hebt waar je grenzen liggen. Eigenlijk klopt dat ook niet helemaal, want diep van binnen weet je het vaak wel. Dat voel je. Je voelt ’t als iemand of een situatie over je grenzen gaat toch? Dat schuurt, doet pijn of voelt ellendig. In die zin weet je volgens mij diep van binnen altijd wel waar je grenzen liggen en wanneer je die niet hebt gerespecteerd. Als dit echter alles is en je doet er op een bewust niveau niets mee, leef je in mijn optiek grenzeloos. Iets wat ik zelf heel veel jaren heb gedaan.
Egoïsme en grenzen stellen
Het niet bewust kennen en stellen van je grenzen, heeft volgens mij bijna altijd met eigenwaarde te maken. Liefde en waardering voor jezelf. Voor het er volledig mogen zijn in al je nuances. Waarom zou je anders iets laten gebeuren wat helemaal niet goed voelt voor je? Als ik naar mezelf kijk, draaide ik jarenlang onbewust een programma af dat me vertelde dat mijn eigen behoeftes ondergeschikt waren aan die van anderen. En zeker aan die van de mensen van wie ik houd. Dienstbaar was een woord dat iemand in een training eens voor mij noemde. En dat klopte. Ik wás dienstbaar. Buigbaar, flexibel, sterk en makkelijk. Makkelijk in het toelaten van anderen, waarbij ik mijn eigen ruimte negeerde. Het ondergeschikt maken van mijn eigen behoeftes was echter niet alleen maar altruïstisch. Dat zijn dit soort dingen nooit. Ze geven je namelijk óók iets. Je gedraagt je op een bepaalde manier omdat het je iets brengt. Ook al lijkt het in eerste instantie alsof je je enkel en alleen opoffert…
Bij mij draaide dit om het vermijden van schuldgevoel. Schuldgevoel omdat ik als egoïstisch te boek zou komen te staan. Een horror scenario vond ik dat! Één van de ergste dingen die mensen van me zouden kunnen denken. Als klap op de vuurpijl zouden ze dan ook nog eens boos kun worden. Boos! Op mij! Horror scenario twee. En dus koos ik ook van daaruit (onbewust) de strategie om anderen voorop te zetten. Zodat ik een gevoel van schuld en egoïsme kon vermijden. En conflicten. Dat ik mezelf hiermee helemaal moe vocht in van alles, nam ik op de koop toe.
Hoe stel je dan grenzen?
Maar ja, hoe verander je dat nou? Als je op het punt bent gekomen dat je te moe bent om zo verder te gaan. Als je merkt dat het schuren te heftig is geworden. Onhoudbaar. Of als je er simpelweg he-le-maal klaar mee bent om altijd maar naar de pijpen van anderen te dansen. Door het één keer anders te doen. Één keer bewust te kiezen voor een duidelijk ‘nee’. Een nee zonder excuus, zonder schroom. Het schuldgevoel of wat het maar is wat er bij je op komt voor lief te hebben. Te accepteren en niet langer voor de waarheid aan te nemen. En te merken dat de wereld niet vergaat. Dat de mensen om je heen nog net zo veel van je houden als voor die duidelijke ‘nee’ en dat je zélf iets van trots voelt. Trots omdat je op bent gestaan en een grens hebt getrokken. Dit werkt in het begin het beste in wat minder beladen situaties en bij mensen waar je je veilig bij voelt. Deel dat je hieraan wilt werken en van plan bent grenzen te gaan stellen. Uit zorg en liefde voor jezelf. Vraag ze je hierbij te ondersteunen, zodat je er in kunt groeien dit steeds beter te gaan doen. Dat is zó belangrijk in het begin! Dat je gaat ervaren dat jouw nee er gewoon mag zijn en dat je álle recht hebt jouw grenzen steeds verder te onderzoeken.
Verwacht niet dat dit meteen de nieuwe jij gaat zijn. Dat het binnen no time comfortabel gaat voelen. Zo werkt ’t niet en dat is ook heel logisch. Waarschijnlijk heb je decennia lang bepaald gedrag vertoond en dat verander je simpelweg niet zo maar. Dat heeft tijd nodig. Tijd, geduld en weer een paar keer in een oude valkuil trappen. Om vervolgens te weten: dit wil ik écht niet meer. Het maakt je sterker en je komt steeds dichterbij jezelf. Met elke grens die je liefdevol stelt, verandert of bewaakt.
Nog een paar tips om je grenzen te bewaken als je dat lastig vindt:
- Onthoud dat jouw waarneming of gevoel niet dé waarheid is. Als je een grens hebt getrokken en je voelt je lullig naar die ander, is dat jóuw stuk. Die ander hoeft dit helemaal niet zo te zien of te voelen! Heel belangrijk om in je achterhoofd te houden.
- Koop tijd als het lastig is in het moment. Voel je je ergens in overweldigd en vind je het lastig om meteen ‘nee’ te zeggen? Zeg dan in elk geval ook niet meteen ‘ja’, door tijd te kopen. Geef aan dat je er op terug komt en laat het even bezinken. Dat haalt de druk er af.
- Verzamel mensen om je heen die je ondersteunen. Ik noemde het hierboven al even. Het is onwijs fijn als je mensen om je heen hebt die jouw ‘nee’ accepteren. Waar het niet elke keer een gevecht mee wordt. Gebeurt dat wel? Kijk dan goed en heel eerlijk naar die relatie. Wat zegt ’t als iemand consequent jouw grenzen negeert?
- Give yourself some space. Maximaal! Verwacht geen wonderen van jezelf en geef jezelf wat ruimte en tijd. Om langzaam in dit nieuwe gedrag te groeien. Ze zeggen wel eens dat het minimaal 30 dagen van consequent nieuw gedrag vertonen duurt, vóór het een beetje eigen wordt. Mijn ervaring hiermee is dat dit soms zelfs langer duurt. Zeker als het met oude, vastgeroeste patronen te maken heeft. Geef jezelf die tijd en ruimte.
Tot slot: leef je leven op basis van jouw voorwaarden en daarmee ook grenzen. Stel ze met liefde en zorg voor jezelf én je omgeving. Je zult merken dat je er zo veel rust en voldoening voor terug krijgt!