Verliezen van een moeder: wat doet dat met je?

Het is nu ruim 17 jaar geleden. 17 jaar dat mijn moeder overleed. Het is geen onderwerp waar ik heel vaak over schrijf of deel, maar áls ik dat doen, krijg ik steeds opnieuw veel reacties. Van andere vrouwen die hun moeder verloren zijn. Vaak ook jong. Reacties van herkenning. Het gevoel hebben dat er automatisch een verbinding is. Vanwege die ene grote gebeurtenis. Een gebeurtenis die allesbepalend is, op welke manier dan ook. Zelf heb ik me jarenlang met de dood van mijn moeder geïdentificeerd. Niet letterlijk, maar in hoe bepalend dit was voor mijn eigen ontwikkeling. Als iemand me dan zou vragen: ‘wie ben jij?’, voelde het alsof ik met ‘hoi, ik ben Wendy en mijn moeder leeft niet meer’ alles over mezelf zei. Zo allesomvattend was het. Aan de oppervlakte merkte je echter weinig aan mij. Ik was een meester in doen alsof ik ’t allemaal prima aan kon. Ik wilde anderen ook niet tot last zijn. Dopte mijn eigen boontjes wel. Een hardnekkige please structuur, die er van jongs af aan zo in is ingegroeid en waar ik, na het overlijden van mijn moeder, automatisch op terug viel. Dat was veilig, comfortabel. Ik hoefde er niet over na te denken en fijne bijkomstigheid was dat ik lekker niet met mezelf bezig hoefde te zijn. Of eerlijk te zijn over hoe ik me voelde. Nee hoor, met mij ging het allemaal prima.

Onderhuids verdriet

Onderhuids was dat echter niet zo. Ik voelde me vaak alleen. Onbegrepen. Niet meer passend in de wereld waarin ik me altijd had begeven. Ik was scholier af en net begonnen aan mijn studietijd. Het ging me allemaal prima af en toch… Ik wilde wanhopig graag terug naar hoe ik me vóór dit alles had gevoeld. Gewoon. Onderdeel van een studentengroep. De slappe lach hebben met vriendinnen. Wat je doet op die leeftijd. Wat ik ook deed, het lukte me niet. Ik deed wel mee hoor, maar inwendig was ik uitgecheckt. Stond ik in een kroeg met een biertje in mijn hand en dacht ik steeds: ‘waar zijn al die mensen toch mee bezig?!’. Het voelde vervreemdend.

Het zou jaren duren voor ik begreep wat er toen eigenlijk gebeurde. Ik stond in een overleefstand. Een soort shock. Mijn moeder was in 3 maanden tijd ziek verklaard, terminaal en overleden. Er was geen tijd. Nergens voor. En al helemaal niet om dat psychisch bij te benen. Ik heb geen broers of zussen, wat ik daarvóór nooit als een gemis had ervaren. Tot dat punt. Tot er niemand is met wie je kunt delen vanuit datzelfde perspectief. Met mijn vader werd het hechter. Dat was fijn. Maar hij was zijn jonge vrouw verloren en ik mijn moeder. Hij kreeg een nieuwe relatie en ik vond daar mijn weg in. Ik zeg dit niet vanuit slachtofferschap. Dat is niet wat ik bedoel. Onze posities waren gewoon heel verschillend en ik wilde niets liever dan hem gelukkig zien. Ook als dat ten koste van mezelf ging.

De impact later

Jaren gingen voorbij en het verdriet werd zachter. Hoe cliché ook, het krijgt een plek. Je krijgt een leven zonder die persoon fysiek aan je zij. Later verloor ik meer mensen die me erg dierbaar waren. Elke keer raakte dat weer aan een stukje van die pijn. Van het gemis. Maar ik wist daardoor ook: ‘ik kan dit aan. Wat er ook gebeurt, dit gaat weer voorbij’. En nu, nu zijn we 17 jaar verder. Het punt dat ik bijna langer geen moeder in mijn leven heb gehad dan wel. Het heeft me op allerlei manieren gevormd. Het daadwerkelijk weten dat het leven zo voorbij kan zijn. Letterlijk. En van daaruit maximaal genieten, elke dag opnieuw. Dat heeft geresulteerd in veel keuzes die ik heb gemaakt. Sprongetjes in het diepe. Soms hele diepe. Simpelweg omdat het leven voor mij te kostbaar is. Te kostbaar en té kort om je te laten leiden door angsten. Ik ben er ook bewuster van geworden van mijn gezondheid. Van de impact die we daar zelf op hebben. In hoe we eten, bewegen, denken. Daar zorgvuldig mee om gaan is een groot goed voor mij.

De afgelopen jaren ben ik ook milder geworden. Naar mezelf. Milder en lichter. Ik kon nog wel eens wat te serieus met de dingen om gaan. Alles tot in perfectie willen voorbereiden en uitvoeren. Nooit de teugels laten vieren. Dat heb ik afgeleerd. Een soort verlaat effect is ‘t. Als het leven zo kostbaar is en voorbij gaat in the blinck of an eye, waarom zou je dan niet zo veel mogelijk plezier maken? Genieten van wat je doet en met wie je je tijd door brengt? Iets wat ik ten volle doe en zal blijven doen. Tot slot heeft het overlijden van mijn moeder mij een immense dankbaarheid gegeven. Dat klinkt misschien vreemd in relatie tot elkaar en daar zijn zeker ook wel wat jaren over heen gegaan. Ik voel een diepe dankbaarheid voor mijn leven. Voor alle ontmoetingen, groei, gebeurtenissen, obstakels en kansen. Voor de weg die mijn moeder mij is voor gegaan. Voor wat ze me heeft geleerd en gegeven. Bewust en onbewust. Met alles in me zou ik willen dat ze er nu nog was. Dat ik haar als vrouw zou kunnen leren kennen. Zo veel meer dan alleen mijn moeder. En tegelijkertijd voel ik een enorme dankbaarheid dat ze precies dát is geweest: mijn moeder. Haar basis leeft in mij voort en verder en dat voel ik nog elke dag.